DIPC10

Botiken askapen sistema aurreratuenei esker, hobekuntza nabarmenak sumatuko ditugu gure osasunean. Aurkezpenean, lehenik eta behin, makromolekulentzako askapen kontrolaturako eta angiogenesi inhibitzaileak bakantzeko aurreneko sistemak garatzeko egindako abiaburuko ikerketak izango ditugu hizpide, eta horiek terapia berrien zerrenda luze batera nola eraman gintuen gogoratuko dugu. Hain zuzen ere, minbiziari eta beste gaixotasun batzuei aurre egiteko nanopartikulak eta nanoteknologia nola txerta daitezkeen aztertzen duten botiken askapenerako teknologia berriak ditugu adibideetako bat. Ondoren, ADN, siARN eta mikrotxip berrien askapenean nanoteknologia erabilita botika baten askapenerako modu berritzaileak aipatuko ditugu. Biomaterial berriak sortzeko hainbat ikuspegi ere ebaluatuko dira, eta material horiek garuneko minbiziari aurre egiteko erabiltzen diren zenbait adibide emango dira. Era berean, forma memoriarako aplikazioak gainbegiratuko dira. Eta azkenik, ehunen ingeniaritzan ikuspegi berriak nola sortzen ari diren ikusiko dugu. Ikuspegi horiek, hain zuzen, ugaztunen zelulak (zelula amak barne) eta polimero sintetikoak uztartzen dituzte, egunen batean hainbat gaixotasuni aurre egiteko baliagarriak izango direlakoan. Zehazki, alor batzuetako berritze adibideak aipatuko dira; hala nola kartilago, azal eta bizkarrezur-muinarenak.

Kasualitatea dago botika ugariren asmakuntza handien atzean; esaterako, penizilina, aspirina edo digitalarenean. Batzuetan, gainera, ustekabeko gertakariren bat ikertzeko jakin-minak bultzatuta gertatu da aurkikuntza, edo bestela, beren erabilera terapeutikoengatik mendeak lehenago ezagutzen genuen landareen printzipio aktiboa bakantzean. Badira bestelako funtsezko botika batzuk ere (estatinak, kasu), teknologia aurreratuenei esker aurkitu zirenak; esate baterako, itu edo helburu bidezko baheketa erabilita. Alabaina, kasu horretan, ikertzaileak oso bestelako emaitzen bila zebiltzan. Aipatutako adibide guztietan, botikak asmatu zirenean, ez zituzten behar bezala ezagutzen berorien ekintza mekanismoak, eta zain egon behar izan genuen horiek ezagutu artean. Azkenean, ohartu gara antzekoak diruditen gaixotasunak dituzten gaixoak egon daitezkeen arren, bai fisikoki, bai histopatologiari begira (tumor gaiztoekin gertatzen den bezala) antzekoak, tratamenduari era batean zein bestean erantzuteko gai direla eta oso bestelako bilakaera klinikoa izan dezaketela. Horregatik, "ikuspegi bakarreko" tratamenduaren sasoia itxi, eta "medikuntza pertsonalizatuaren" aro berriaren ateak zabaltzen ari gara. Horri esker, tratamendua neurrira jartzen da, gaixoaren profil molekular edo mutazionalaren arabera. Lehen ez bezala, orain ulertzen dugu mekanismo hau, eta beronek bultzatuko du, hain zuzen, botika berriak garatzea: ikuspegi berri hau izango da horretarako motorra. Aro berri honetan, bada, genoma jakin baten segida eta prozesamendua modu merkeago (1.000 dolar baino gutxiago) eta bizkorragoan (minutu gutxiren buruan) egiteko teknologia berriak garatuko dira. Teknologia berri horiek, beraz, gaixotasun bakoitzerako markagailu molekular berezi berriak identifikatu eta ezaugarritu beharko dituzte, eta baita botikak izango dituzten itu edo helburuak ere. Eta, era berean, ituen jarduera modulatuko duten mekanismo bakoitzerako botika berritzaileak diseinatu beharko dituzte. Horregatik guztiagatik, derrigorrean aldatu behar dugu I+G, hezkuntza eta pareko alorretako ikuspegia: sarri askotan, diziplina bakarreko espezializazio tradizionaletik diziplina arteko lanerako jauzia egin beharko da.

Mekanika Kuantikoa joan den mendean garatu zen mundu mikroskopikoaren alorrean. Teoria honen alderdi gehienak egunero erabiltzen ditugun gailu elektronikoetan aprobetxatzen dira: laserrak, konputagailuek, telebista ekipoek eta beste hainbat gailuk Mekanika Kuantikoari esker funtzionatzen dute.

Nolanahi ere, teoria honek baditu ere alderdi misteriotsuago batzuk, exotikoak esan genezake, aplikazio guztiz berriak sor ditzaketenak komunikazioaren eta konputazioaren alorretan. Gainjarritako egoerekin zerikusia duten alderdiak dira. Egoera horietan, objektu bat aldi berean bi lekutan dagoela dirudi, edo aurkako bi propietate fisiko dituela.

Egoeren gainezarpenari buruzko fenomenoen azterketak duela gutxikoak dira, eta haien emaitzek erronka egiten diete gure oinarrizko ezagutzei. Hitzaldi honetan honako gai hauek azalduko ditut: zer dakigun fenomeno hauei buruz, zein diren haien inplikazio filosofiko nagusiak eta zer ondorio izan ditzaketen konputazioaren eta komunikazioaren etorkizunean.

Botiken askapen sistema aurreratuenei esker, hobekuntza nabarmenak sumatuko ditugu gure osasunean. Aurkezpenean, lehenik eta behin, makromolekulentzako askapen kontrolaturako eta angiogenesi inhibitzaileak bakantzeko aurreneko sistemak garatzeko egindako abiaburuko ikerketak izango ditugu hizpide, eta horiek terapia berrien zerrenda luze batera nola eraman gintuen gogoratuko dugu. Hain zuzen ere, minbiziari eta beste gaixotasun batzuei aurre egiteko nanopartikulak eta nanoteknologia nola txerta daitezkeen aztertzen duten botiken askapenerako teknologia berriak ditugu adibideetako bat. Ondoren, ADN, siARN eta mikrotxip berrien askapenean nanoteknologia erabilita botika baten askapenerako modu berritzaileak aipatuko ditugu. Biomaterial berriak sortzeko hainbat ikuspegi ere ebaluatuko dira, eta material horiek garuneko minbiziari aurre egiteko erabiltzen diren zenbait adibide emango dira. Era berean, forma memoriarako aplikazioak gainbegiratuko dira. Eta azkenik, ehunen ingeniaritzan ikuspegi berriak nola sortzen ari diren ikusiko dugu. Ikuspegi horiek, hain zuzen, ugaztunen zelulak (zelula amak barne) eta polimero sintetikoak uztartzen dituzte, egunen batean hainbat gaixotasuni aurre egiteko baliagarriak izango direlakoan. Zehazki, alor batzuetako berritze adibideak aipatuko dira; hala nola kartilago, azal eta bizkarrezur-muinarenak.

Grina eta erantzukizuna izan dira eginkizun profesionalean nahiz pertsonalean bultzada eman didaten eragile nagusietako bi. Grinak emozioak ditu jatorri, eta kuriositatea eta ikasteko gogoa, jomuga. Erantzukizuna, ordea, gizarteari lotuta gaudela eta geure eta haren artean mendekotasuna dagoela aitortzearen ondorioa da; etorkizuneko liderrak heziz eta planetako biziraupena bera ere arriskuan jar dezaketen arazo premiazkoenak konponduz gizarterako lan egiteko beharra aitortzearen ondorioa, alegia. Hezkuntza da, zalantzarik gabe, lan akademiko garrantzitsuena, eta ikerketa hezkuntzarako tresna oso eraginkorra da.

Ibilbide profesionalean zorte handia izan dut; izan ere, erresonantzia magnetikoaren garapenari egin nion ekarpenak garrantzi sozial ukaezineko tresna benetan berritzaileak lortzea ahalbidetu zuen. Gaur egun, erresonantzia magnetikoak aplikazio-eremu asko ditu: egoera solidoko fisika, kimika, molekulen biologia edo garunaren jarduerak irudikatzeko teknikak, besteak beste.

Hasiera-hasieratik argi nuen zientziaren eta humanitatearen eremuan aurrerapenak lor daitezkeela ikuspegi anitzak eta irekiak erabiltzen baditugu, diziplina arteko ahalegina eginez. Jarduera zientifikoan ematen nuen denbora konpentsatzeko edo, Erdialdeko Asiako pinturaren oso zale bilakatu nintzen. Pintura horrek milurteko batean ikaragarrizko trebetasuna lortu du emozioen eta edozein deskribapen zientifiko edo matematiko baino haratagoko alderdien irudikapen grafikoetan. Beraz, arte hori zientziaren osagarria da eta zientziak behar bezala landu ez ditzakeen giza eremuetara iristen da.

Hala ere, gizadiari etorkizun oparoa eskaintzeko aukerak ditut buruan lehentasunezko kezka. Ezin dugu ukatu gaur egun etorkizuneko belaunaldien lepotik bizi garela eta aukera hori iraunkorra behintzat ez dela. Hala bada, edozein ahalegin akademikok honako hau izan behar luke funtsezko helburua: herrikideenganako kontzientzia, erruki eta zuhurtzia handiagoa izango dituen mundu hobea eraikitzea.

Azken mendean, gainerako giza historia osoan baino gehiago ikasi dugu ozeanoari buruz; baina, aldi berean, inoiz baino gehiago galdu dugu, etengabe egiten ditugun erauzketekin eta isuriekin itsasoak jasaten duen eragina dela-eta. Ozeano-hondoaren % 5 baino gutxiago soilik aztertu eta kartografiatu dugu Marteko ikerketetan aplikatzen dugun zehaztasun maila berarekin; hala ere, dagoeneko informazio aski dugu hainbat gauza aitortzeko: azken berrogeita hamar urteotan asko galdu dugu eta ozeanoak hondatze larria jasan du, koralezko uharrien ia erdia galdu da, arrantza komertzialeko espezie ohikoenen % 90 desagertu dira, eta planetako kostaldeetan 400 eremu daude eremu hil izendatuta. Arazo larriez arduratu behar dugu, hala nola berotze global azkarraz, itsas maila igotzeaz edo ozeanoak azidifikatzeaz, beste joera kezkagarri batzuez gain. Nire hitzaldian, teknologia berriak erabiltzearen eta ozeanoko azterketan aro berri bat hastearen garrantziaz jardungo dut, funtsezko alderdiak baitira fenomeno horiek ulertzeko eta ozeanoen osaera kimikoan, biodibertsitatean eta itsasoko ekosistemaren osaeran eta egituran gertatu diren aldaketak ulertzeko. Gainera, aldaketa horiek gizakiengan gaur egun dituzten ondorioak eta etorkizunean izango dituztenak aipatuko ditut bereziki.

Erreakzio kimikoak molekula talde handien barruan jazo ohi dira, eta horiek benetan gertatzen dena ikustea eragozten digute. Hitzaldian honako hau deskribatuko da: nola hartu den mendean ingurune basati hori, bi molekulen artean gertatzen den talka bakoitzaren dinamika sakonena ezagutarazteko. Tresna nagusiak hauek izan dira: sorta supersonikoak, huts altuko teknikak erabilita molekula mordoa bidaltzea lortzen dutenak; laserrari probetxu berezia ateratzen dioten teknika espektroskopikoak; eta antzemate-metodo oso sentikorrak. Aurkezpena ohiko kasu batzuen bidez argituko dut, eta aztertzeke ditugun mugak nabarmenduko ditut. Haietako bat da, hain zuzen ere, mekanika kuantikoari jarraiki, molekulek partikulen portaera izan ordez uhinena izateko beharrezko ultra-hotzeko baldintzak bilatzea. "Informazio kuantikoarekin" lan egiten duen eta oso berezia den beste eremu hasi berri batek potentzia konputazionala nabarmen hobetu nahi du. Bide horretan lor daitezkeen zenbait gertaera garrantzitsu izango lirateke argi- eta materia-uhinak trukatzeko aukera eta teleportazioa, Einsteinek "urrutiko ekintza ikaragarri" gisa deskribatu zuena.

Orain berrogeita hamar urte, jakin-mina izan zuten motibazio laserraren asmatzaileek. Une horretan ezin zuten aurreikusi laserrak teknologia nahiz zientziarako ezinbesteko tresna bilakatuko zirenik. Azken hamarkadan, laserrak denboraren eta frekuentziaren neurketa zehatza goitik behera aldatu du. Gaur egun, laser-frekuentziak aukera eskaintzen digu argi-uhin baten barruan uhinduren zenbaketa zehatza egiteko, eta hortaz, esku artean dugun neurketa-tresna zehatzena da. Asmakuntza horren inspirazioak hidrogeno-atomoaren ikerketako zehaztasun handiko espektroskopia optikoaren eremua du jatorri; teknika horrek balio zehatzak lortu ditu oinarrizko konstanteetarako eta fisikaren funtsezko legeen proba zehatzak egitea ahalbidetu du. Egun, laser-orraziak erloju atomiko optikoetarako falta zen erloju-mekanismoa eskaintzen digu, eta zenbait aplikazio ditu, Einsteinen erlatibitatearen teoriaren entsegu berriak edo telekomunikazioak eta satelite bidezko nabigazioa, besteak beste. Laser-orraziak goitik behera ari dira aldatzen espektroskopia molekularra, Fourier espektrometroen grabazioen bereizmena eta abiadura asko handitu baitituzte. Goi mailako harmonikoen sorrerak frekuentzia-orrazia darabilten teknikak eta espektroskopia zehatzak hedatuko ditu, muturreko ultramorearen eta X izpi bigunen erregimenera iristeko. Laser-orraziak espektrografo astronomikoak kalibratzeko erabiltzeak urrutiko eguzki-sistematan Lurraren antzeko beste planeta batzuk bilatzea ahalbidetuko du, eta agian, espazioak unibertsoan duen etengabeko hedapenaren sekretua argituko du. Argi-bulkada hain laburren eremu elektrikoa kontrolatzeko aukera eskaintzen digutenez, laser-orraziak dagoeneko funtsezko tresnak dira attosegundoen zientziaren arlo hasi berrian.

Oinarrizko fisika prest dago datozen urteetan aurrerapauso handiak egiteko. Izan ere, orain hasi da funtzionatzen tresna benetan bikain bat: HTH edo Hadroien Talkagailu Handia.  Baliteke etorkizunean HTHa geure kultura definitzen duen sinbolotzat hartzea, antzinako Egipton piramideekin gertatu zen moduan -baina haiek baino askoz hobea da! HTHak aukera eskainiko digu fisikaren funtsezko legeetan ageri diren ideiek errealitatea modu egokian deskribatzen duten egiaztatzeko.  

Hasteko, HTHa deskribatuko dut, objektu fisiko huts gisa eta ingeniaritzako proiektu gisa hartuta. Ondoren, bere funtzioa betetzeko horrelakoa izan behar duela azalduko dut. Hitzaldiaren zati handiena fisikaren hurrengo bateratze mailari buruz zer ikuspuntu dudan azaltzen emango dut. HTHa erabiliz, zenbait fenomeno berri ikustea espero dugu, eta horiek aditzera emango ditut. Eta azkenik, une erabakigarria iritsiko da: asmo handiko ideia horiek frogatzeko unea.   

Irudi ikusgarriz, ideia ikusgarriz eta zenbait txistez osatutako multimediako aurkezpen baten bidez frogatuko dut zergatik den hain zirraragarria une honetan fisikaria izatea. 

ZERUA 1 Hegaldiak zortzi ordu iraun zuen, eta ia beste bi behar izan genituen maletak jaso eta gure bila etorritako autoa hartzeko. Umeak nekatuta zeuden, eta gazteenak segituan hartu zuen lo. Zaharrenak ordea ez. Isil-isilik zihoan, baina begirik itxi gabe. Eta hala segitu zuen gure jomugara iritsi ginenean ere. Galde egin genion azkenean, kezkaren bat ote zeukan. Berak baietz egin zuen buruarekin. "Ez ditut ikusi. Hainbeste denbora zerutik barrena, eta ez ditut ikusi", esan zuen. "Zein ez dituzu ikusi", galdetu genion. "Pertsonak", esan zuen. "Zein pertsona?". "Hildakoak", zehaztu zuen.

Nire aurkezpena osatzeko, era askotako adibideak emango ditut kimikari buruzko hainbat ikuspegi azaltzeko, eta zientzia honen alderdi psikologikoa eta artearekin dituen loturak nabarmenduko ditut bereziki. Kimika, ororen gainetik, substantzien eta, funtsezkoa dena, haien oinarrizko transformazioen artea, lanbidea eta negozioa izan da beti. Gaur egun molekula mikroskopikoen zientzia ere bada, molekula sinpleena nahiz konplexuena. Hortik aurrera, nork bere ikuspegia darabil kimika ulertzeko: batzuek zientzia honen alderdi sendagarriei erreparatzen diete; beste batzuek, aldiz, horren antropikoa den jakintza honen alderdi mingarrienei. Nik neuk kimikaren azpian dauden tentsio psikologikoak arakatzeari ekingo diot, eta artearen mundura horrenbeste hurbiltzen duen haren kreazio edo sintesi osagai indartsua aztertuko dut.

Argiaren izaera ulertzea eta materiarekin nola elkarreragiten duen jakitea erronka izan da beti Fisikarentzat. Ikerketa hauetatik kontzeptu berriak sortu dira, hala nola uhin-partikularen dualtasuna. Bestetik, argia sortzeko mekanismo berriak aurkitu eta argi-iturri berrien sorkuntzara bideratu dira: zehazki, propietate harrigarriak dituzten "laser" argi-iturrietara. Horrez gainera, argia, atomoei buruzko informazio-iturri ez ezik, atomoak manipulatzeko tresna ere badela ikusi da, haien polarizazioa, kokapena eta abiadura kontrolatzeko baliabidea. Honek bide berriak zabaldu ditu ezin konta ahala aplikazioetarako: ponpaketa optikoa, irudia erresonantzia magnetiko bidez, erloju atomiko ultra zehatzak, interferometro atomikoak edo Bose Einstein kondentsadoreak.
Txosten honek azken hamarkadetan alor honetan egin diren urratsak azaltzen ditu, eta agerian uzten du oinarrizko ikerketan eginiko aurrerapenetatik eguneroko bizitza alda dezaketen aplikazio berri eta ezustekoak sor daitezkeela.

Ez ahaztu lehenengo esakunea gaur egungo mundu zientifikotik datorrela; bertan, "ezagutza" hitzak esanahi argi eta zehatza dauka: errealitatea hein batean ulertu ahal izateko, ikertu; hain zuzen, (noizean behin) errealitatea bera erabiltzen utziko digun teoria demostragarri baten bitartez. Musikaren alorrean, "ezagutza" hori interpretazioaren munduan baino ez dago, eta oinarrizko trebakuntza moduan, ikaskuntza-prozesuan: ezinezkoa da musikaria izatea, musika irakurtzen eta idazten jakin gabe; era berean, ez da komeni gure iraganeko teknikak ezagutu eta menderatu gabe konposatzea. Ezer baino gehiago artisau-lana diren ezagutza horietatik kanpo, hitzak ez dauka esanahirik, baldin eta "sorkuntzaz" (hau ere "zalantzazko" hitza) edo "gozamenaz" ari garenean. Zer esan nahi du horrek: musikak ez duela balio "ezagutzeko"? Ez da, bada, izango "ezagutza" hitzak zientziaren arloa gainditzen duela, gizakiak ez dituela bere arrazoizko gaitasuna eta bere sentiberatasuna zientzian agortzen eta "ezagutzak" modu mugaezinak dituela? Ez da, bada, premiazkoa izango (edo, bai behintzat, osasungarria) zenbait hitzen esanahia ahalkez aztertzera ausartzea? Ez naiz Wittgensteinen jarraitzaile itsua (ez naiz horretarako gai), baina sumindu egiten nau Stephen Hawking-ek filosofo horren esaldi bati buruz dioena: "Filosofiari geratzen zaion zeregin bakarra hizkuntza aztertzea da", zioen Wittgensteinek. Hawkingek hau bota zuen: "Hori bai beherakada Aristotelesen eta Kanten tradizio handiarekin alderatuta!". Egia esan, paragrafo batzuk beherago, "Jainkoaren burua edo adimena ezagutzeko" prest dagoela dirudi. Ez dago gaizki. Hori horrela izanagatik, musikagile moduan egindako ibilbide xume baina etengabean (60 urte) oinarrituta, gai labainkor eta baliteke zabalegi baina aldi berean liluragarri honi buruz dudan iritzia ematea gustatuko litzaidake.

Elektromagnetismoa funtsezko arloa da teknologia modernoaren esparru ia guztian, eta eragin hori zabalduz joango da, osagai elektrikoak eta eremu magnetikoak kontrolatzeko ahalmena duten materialak erabiltzen ditugun heinean. Hainbat material berri aurkitu dira, aukera paregabeak eskaintzen dizkigutenak, hala nola, errefrakzio-indize negatiboa lortzea eta ekoizpen-prozesuan zehaztasuna beste mugarik ez duen bereizmeneko lenteak sortzea. Era berean, objektuak estali eta ezkutatzeko aukera ematen duten eta kanpotik begiratuta ikusezin diren estalkiak diseinatu eta egin dira. Material berri horiei metamaterial deritze, eta oso tasun bereziak dituzte, bai beren barne-egiturari bai beren osaera kimikoari esker. Hala, tasun guztiz berri eta berezi batzuez baliatzeko bidea ematen digute eta espektro elektromagnetikoaren garrantzi handiko eremu bat kontrolatzeko gaitasunean aldaketa jakingarriak egin ahal izango dira horiei esker.

Oraindik asko dago egiteko erribosometan (kode genetikoa bihurtu eta proteina bilakatzen duten makineria zelularrak) bereizmen handiko egiturak argitzera eramango gaituen bidean. Everesterako igoeran konturatu ginen etapa bat amaitu besterik ez genuela egin, edo oraindik beste Everest garaiago batzuk igotzeke genituela. Jende askok bikaintzat dituen ikerketa hauetan zer bideri jarraitu adierazi zigun inspirazioa hibernazioan dauden hartz zurien eskutik etorri zitzaigun, ondo antolatutako erribosomaz josita baitaude. Egitura erribosomikoak zehaztu ostean, deskodetzeko mekanismoak erakutsi zizkiguten, ARNm-aren ibilbidea antzeman zuten, ARNt-rako puntuak identifikatu zituzten, proteina sortu berrien irteera-tunelaren kokapena eta osaera argitu zuten, eta erribosomaren eta hasierako, askapeneko nahiz birziklapeneko alderdien edo kate sortu berri horiek aurkitzen duten lehen xaperoien moduko beste alderdi ez-erribosomiko batzuen arteko elkarreraginak argitu zituzten. Egitura horiek honako hau ere frogatu zuten: erribosoma erribozima bat dela, eta haren gune aktiboa berez egitura asimetrikoa duen erribosomaren barru-barruko erregio simetriko batean dagoela, eta dirudienez, proto-erribosomaren aztarna bat dela (proto-erribosoma aro prebiotikoan lotura peptidikoak eta kodetu gabeko kate polipeptidikoak osatzeko funtzionatu zuen aparatu bat izan omen zen). Erribosomak eta antibiotikoak batzen dituzten konplexuen egiturek antibiotikoen erabilera klinikoa ahalbidetzen duten printzipioak erakutsi zizkiguten, erresistentzia-mekanismoak identifikatu zituzten eta bakteria patogenoak eta ostalariak bereizteko aukera eskaintzen diguten egiturazko oinarriak ezagutarazi zizkiguten; horrela, egiturari buruzko informazio oso baliagarria eman ziguten, antibiotikoak hobetzeko eta antibiotiko gisa erabil ditzakegun konposatu berritzaileak diseinatzeko.

Ezagutza zientifikoa honako hauek eragiten dute: lortutako emaitzei eta lortzeke ditugunei begirako lilurak; arrakastei begirako mirespenak; ezagutza, trebetasun, gaitasun edo egiatzat hartzen ditugunak gainditzeko grinak; eta lorpen bikainenen ondoriozko pozak. Elementu horiei esker eskuratzen ditugu berrikuntzak eta aurkikuntzak, ahalegin zientifikoaren muina direnak.

Neurri handi batean, azken hamarkadetan espiritu zientifikoa galdu egin da. Pizgarri ekonomikoek eta aitorpenek, lehiakortasunak, baieztapen ikaragarriek, promes eta berme hutsek eta sustapen pertsonalerako beste zenbait alderdik gero eta garrantzi handiagoa dute zientzian. Baina egoera horrek ez die lagunduko ez zientziari ez zientzialariei aurrera egiten, ezta sakontasun handiagoz pentsatzen eta modu aurrerakoiagoan jarduten ere. Hala bada, zientziak sinesmen eta balio zientifikoak hartu behar ditu oinarri, eta emaitzak nahitaez eman behar ditu ezagutzera, interes pertsonal edo instituzionalengatik eman ordez; gainera, zientziak gizakiek edozein ekintzatan jarraitu beharreko eredua izan behar du. Hala egin ezean, oraindik gure esku dugun askatasun zientifiko apurra galduko dugu eta gizarteak ez du konfiantzarik izango gugan.

Gai larri horien esparruan, eskala nanometrikoan zientziak eta teknologiak izango dituzten erronka handiei dagokienez ditudan nahiak adieraztea izango da nire aurkezpenaren helburua. Orain prestatu behar dugu biharkoari aurre egiteko, eta, era berean, ez diogu utzi behar etziko nahiz etorkizuneko erronketan pentsatu eta haiekin amesteari.